Geranium dissectum L.
Nombre aceptado: Geranium dissectum L. in Cent. Pl. I: 21 (1755)
Geranium dissectum var. typicum R.Knuth in H.G.A.Engler (ed.), Pflanzenr., IV, 129: 51 (1912), not validly publ.
Geranium angustifolium Gilib. in Fl. Lit. Inch. 2: 176 (1782), opus utique oppr.
Geranium decumbens R.Knuth in H.G.A.Engler (ed.), Pflanzenr., IV, 129: 215 (1912), nom. illeg.
Geranium dissectum var. albidum Kuntze in Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 10: 176 (1887)
Geranium dissectum albidum (Kuntze) Graebn. in P.F.A.Ascherson & K.O.R.Graebner, Syn. Mitteleur. Fl. 7: 44 (1913)
Geranium dissectum subsp. albidum (Kuntze) Kamelin in Fl. Ushchel. Reki Varzob: 256 (2021)
Geranium dissectum f. albiflorum R.Fern. in Bol. Soc. Brot., sér. 2, 22: 69 (1948)
Geranium dissectum var. album Graebn. in P.F.A.Ascherson & K.O.R.Graebner, Syn. Mitteleur. Fl. 7: 44 (1913)
Geranium dissectum var. baumgartenianum Schur ex Graebn. in P.F.A.Ascherson & K.O.R.Graebner, Syn. Mitteleur. Fl. 7: 44 (1913)
Geranium dissectum var. byzantinum Griseb. in Spic. Fl. Rumel. 1: 123 (1843)
Geranium dissectum f. byzantinum (Griseb.) Borza in Consp. Fl. Roman. 2: 174 (1949)
Geranium dissectum f. erectum Patze ex Gams in G.Hegi, Ill. Fl. Mitt.-Eur. 4: 1682 (1924), nom. illeg.
Geranium dissectum var. erectum Wimm. & Grab. in Fl. Siles. 2(2): 11 (1829)
Geranium dissectum var. furcatum Schur in Enum. Pl. Transsilv.: 138 (1866)
Geranium dissectum f. furcatum (Schur) Gams in G.Hegi, Ill. Fl. Mitt.-Eur. 4: 1682 (1924)
Geranium dissectum var. glutinosum T.Terracc. in Nuovo Giorn. Bot. Ital., n.s., 14: 138 (1907)
Geranium dissectum var. majus Gray in Nat. Arr. Brit. Pl. 2: 630 (1821 publ. 1822)
Geranium dissectum var. minimum Picard in Mém. Soc. Agric. Boulogne-Sur-Mer, sér. 2, 1: 122 (1837)
Geranium dissectum var. nanum Gaudin in Fl. Helv. 4: 412 (1829)
Geranium dissectum var. palmatum Picard in Mém. Soc. Agric. Boulogne-Sur-Mer, sér. 2, 1: 122 (1837)
Geranium dissectum subvar. pilosum Benth. in Fl. Austral. 1: 296 (1863)
Geranium dissectum var. procumbens Wimm. & Grab. in Fl. Siles. 2(2): 11 (1829)
Geranium dissectum var. pumilum Peterm. in Fl. Lips. Excurs.: 512 (1838)
Geranium dissectum var. purpureum Kuntze in Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 10: 176 (1887)
Geranium dissectum f. purpureum (Kuntze) Gams in G.Hegi, Ill. Fl. Mitt.-Eur. 4: 1682 (1924)
Geranium dissectum var. roseum Kuntze in Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 10: 176 (1887)
Geranium dissectum f. roseum (Kuntze) Gams in G.Hegi, Ill. Fl. Mitt.-Eur. 4: 1682 (1924)
Geranium dissectum var. subintegrilobatum Godet in Fl. Jura: 128 (1852)
Geranium dissectum f. subintegrilobatum (Godet) Gams in G.Hegi, Ill. Fl. Mitt.-Eur. 4: 1682 (1924)
Geranium dissectum var. villosum T.Terracc. in Nuovo Giorn. Bot. Ital., n.s., 14: 138 (1907)
Geranium furcatum Schur in Enum. Pl. Transsilv.: 138 (1866)
Geranium laxum Hanks in N.L.Britton & al. (eds.), N. Amer. Fl. 25: 9 (1907)
Geranium pusillum var. malviflorum Baumg. ex Schur in Enum. Pl. Transsilv.: 138 (1866)
Geranium tiguense Aedo & Muñoz Garm. in Kew Bull. 52: 726 (1997)
Hierba anual. Tallo de hasta 69 cm, foliado, erecto, peloso. Hojas basales en roseta, más o menos persistente, las caulinares, generalmente opuestas; a veces las de los nudos basales, alternas; lámina de 2,4-8 x 2,5-5,4 cm, de contorno poligonal, profundamente palmatipartida, pelosa por ambas caras; segmentos foliares 5-7, rómbicos; pecíolo peloso; estípulas de 3,4-9,7 x 1-3 mm, lanceoladas, a veces lobadas, pelosas en la cara abaxial y glabras en la cara adaxial. Flores actinomorfas, en címulas bifloras; pedúnculos de 0,6-5 cm, pelosos; bractéolas de 2-4,8 x 0,4-0,9 mm, lanceoladas, pelosas en la cara abaxial y glabras en la cara adaxial, ciliadas; pedicelos de 0,6-1,3 cm, erectos, pelosos; el conjunto pedúnculopedicelo más corto que la hoja axilante salvo, a veces, en la parte superior de la inflorescencia. Sépalos 5, lisos, de 4,2-7,1 x 1,7-2,7 mm, mucronados, no acrescentes, con margen escarioso de 0,1-0,2 mm de anchura, pelosos. Pétalos 5, libres, de 2,9-5,8 x 1,7-2,8 mm, erectopatentes, emarginados, de uña corta, glabros en la cara interna, ciliados en el margen basal, purpúreos. Estambres 10, en dos veerticilos, todos con anteras; filamentos libres, de 1,2-3 mm, más cortos que los sépalos; anteras purpúreas; polen azulado. Nectarios glabros. Gineceo de 1,1-3 mm; estigmas purpúreos. Fruto de 15,1-18,5 mm; mericarpos de 2,3-2,9 x 1,7-2,2 mm, de base no estrechada en pico y sin callo, aunque con una prolongación triangular, lisos, pelosos, de un color castaño claro; rostro de 11,1-13,5 mm, con una zona apical estrechada de 1,6-2,7 mm, peloso; restos estigmáticos de 0,6-1 mm, con 5 lóbulos pelosos. Semillas de 1,7-2,2 x 1,2-2 mm, reticuladas, más o menos rojizas; hilo de c. 1/8 de la longitud del perímetro.
Referencias:
(Aedo, C. (2015). Geranium L. in Muñoz Garmendia, F., Navarro, C., Quintanar, A. & Buira, A. (eds.). Flora iberica 9: 295-296. Real Jardín Botánico, CSIC, Madrid.)
Taxón nativo probable (NP)
Especie de la que no se puede asegurar su carácter nativo, pero de la que se dispone información sobre su distribución o preferencias de hábitat que sugiere que su introducción por el ser humano en las islas es muy poco probable.
Especie no incluida en ninguna de las categorías de protección.
Especie que se distribuye por casi todo el continente europeo, Macaronesia, norte de África, Turquía, el Cáucaso, Oriente Medio y repúblicas centroasiáticas (Ver distribución en Plants of the World Online). Especie preferentemente ruderal, que aparece en márgenes de caminos, herbazales, taludes…
Nombres vernáculos:
Pata de gallina (La Gomera)
Nombre asignado por la Academia Canaria de la Lengua:
Patagallo cortado
Nota: los nombres asignados por la Academia Canaria de la Lengua, en muchos casos no se corresponden con ninguno de los nombres vernáculos utilizados en las diferentes localidades de las Islas.
Geranium: consultar en Flora Ibérica.
dissectum: at. dissectus, –a, –um, que significa “cortado, dividido en pedazos, desgarrado, con divisiones profundas”, refiriéndose a las hojas de la planta.